Người phụ nữ 4 lần sinh nhưng chỉ 2 con “lành lặn” do bất đồng nhóm máu

Chia sẻ về câu chuyện của mình, chị Vũ Thị Nga, sinh năm 1983 - người mang nhóm máu hiếm B Rh(D) âm cho biết, chị sinh con đầu lòng khỏe mạnh, bình thường, đến cháu thứ 2 thì bị vàng da sau 48 giờ sinh, kèm theo bỏ bú, mắt nhìn ngược. Gia đình chuyển cháu lên BV tuyến trên điều trị nhưng không may là cháu đã mất trên đường đi.

Đến cháu thứ 3 khi sinh ra tại trạm y tế xã, chu kỳ vàng da 48 giờ sau sinh, bỏ bú lặp lại, gia đình đã chuyển cháu lên BV Nhi Trung ương điều trị.

Tại đây, cháu được chẩn đoán: Vàng da tan huyết do bất đồng nhóm máu mẹ con, được thay máu. Nhưng đến nay, cháu bị bại não và nằm liệt một chỗ, “16 tuổi nhưng cháu không biết nói, không biết đi”, chị Nga cho biết.

Nhưng dù khi bác sỹ kết luận trường hợp của cháu bé là do bất đồng nhóm máu mẹ - con, chị Nga vẫn không hề biết do mình thuộc nhóm máu hiếm nên dẫn đến tình trạng đó.

Chị kể: Ở lần mang thai thứ 4, chị cũng lo lắng và được chồng động viên “con cái đến với mình nó là cái duyên”. Thế là chị vững tâm giữ lại cái thai và bắt đầu ý thức được việc đi khám để tìm ra sự bất thường của bản thân.

Chị Nga cùng gia đình đến tham gia CLB "Người có nhóm máu hiếm" tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương. (Ảnh: Công Thắng)

Khi thai được 12 tuần, chị đi khám và quản lý thai tại BV Phụ sản Hà Nội, xét nghiệm tại BV Phụ sản Hà Nội được phát hiện thuộc nhóm máu hiếm B Rh(D) âm. Chị được chuyển sang Viện Huyết học-Truyền máu Trung ương xét nghiệm, tư vấn và đánh giá hiệu giá kháng thể miễn dịch chống D, theo dõi.

Trải qua quá trình thai nghén, chị Nga đã chào đón con trai với cân nặng 2,8kg bằng phương pháp sinh mổ. Cháu bé vẫn bị vàng da sau sinh nhưng được chuyển ngay sang BV Nhi Trung ương điều trị nên tình trạng vàng da, tan máu giảm dần và không phải thay máu. Sau 3 ngày, cháu khỏe mạnh và được về nhà.

“Tôi thấy may mắn vì đã đi khám, xét nghiệm nên bác sỹ phát hiện ra nguyên nhân khiến con bị vàng da bởi bất đồng nhóm máu mẹ - con hệ Rh(D) mà do mình mang nhóm máu hiếm gây nên. Nhờ vậy quá trình mang thai tôi được bác sỹ theo dõi kỹ nên không để lại hậu quả. Đến nay, cháu bé đã gần 2 tuổi phát triển khỏe mạnh, nhanh nhẹn”, chị Nga vui vẻ nói.

Trường hợp trẻ bị vàng da do bất đồng nhóm máu mẹ con không phải cá biệt. ThS. Hoàng Thị Thanh Nga, Phó trưởng khoa Huyết thanh học nhóm máu, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cho biết: Tại khoa cũng đã phối hợp tư vấn, điều trị cho một bé trai được đẻ thường tại BV Phụ Sản Trung ương với cân nặng 3,4 kg. Trẻ vàng da ngay sau sinh và tăng dần, được chuyển sang BV Nhi Trung ương để điều trị.

Mẹ của bệnh nhi này có tiền sử đẻ 2 con đầu bình thường, cả 2 trẻ đều không bị vàng da tan huyết sau khi sinh. Đến bé thứ 3 khi được 1 ngày tuổi thì kết quả xét nghiệm cho thấy bị vàng da tăng Bilirubin tự do mức độ nặng và được chỉ định thay máu.

Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiến hành làm chéo giữa huyết thanh của bé với 20 đơn vị khối hồng cầu nhóm máu O Rh(D) dương nhưng đều cho kết quả không phù hợp, dẫn đến không lựa chọn được đơn vị máu phù hợp để thay máu cho bé.

ThS. Hoàng Thị Thanh Nga chia sẻ thông tin về bất đồng nhóm máu mẹ con ở người có nhóm máu hiếm (ảnh: C.T)

Khi được xét nghiệm tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, kết quả xét nghiệm trong huyết thanh của mẹ và con đều có kháng thể chống C (anti-C) và kháng thể chống e (anti-e) của hệ Rh. Viện đã liên hệ với 2 nhân viên của Viện có nhóm máu O, không mang kháng nguyên C và e trên bề mặt hồng cầu đến để hiến máu cho bệnh nhi.

Sau khi được thay máu kết hợp với điều trị bằng IVIG, các chỉ số của cháu bé ổn định sau 2 ngày. Cháu bé được ra viện và hiện tại hoàn toàn khỏe mạnh.

Theo Ths. Hoàng Thị Thanh Nga, bất đồng nhóm máu mẹ con là sự không phù hợp kháng nguyên hồng cầu giữa mẹ và con, dẫn đến sự phá hủy các tế bào hồng cầu của con do kháng thể của mẹ.

Bên cạnh bất đồng nhóm máu mẹ con hệ ABO và Rh(D) thì có thể gặp bất đồng các kháng nguyên nhóm máu khác giữa mẹ và con.

Về cơ chế gây bệnh, do mẹ và con có bất đồng kháng nguyên hồng cầu: Trên bề mặt hồng cầu của người mẹ vắng mặt kháng nguyên nhóm máu mà trên bề mặt hồng cầu của con lại có mặt kháng nguyên nhóm máu này.

Nếu hồng cầu của người con lọt vào hệ tuần hoàn của người mẹ (thông qua chuyển dạ đẻ, các sang chấn sản khoa hoặc các thủ thuật làm lưu thông máu mẹ và con như chọc ối, sinh thiết gai rau …), cơ thể mẹ sẽ nhận kháng nguyên hồng cầu của con là “lạ” và sinh ra kháng thể miễn dịch chống lại kháng nguyên hồng cầu của con.

Kháng thể miễn dịch này của mẹ dễ dàng đi qua hàng rào rau thai vào cơ thể con, gắn lên bề mặt hồng cầu của con và gây vỡ hồng cầu của con. Thông thường em bé ở lần mang thai đầu tiên ít có nguy cơ bị bệnh vàng da tan huyết do bất đồng nhóm máu mẹ con so với những em bé ở những lần mang thai tiếp theo.

Hậu quả bất đồng nhóm máu mẹ con nếu nặng dẫn đến phù thai, thai lưu. Nhẹ thì vàng da tan huyết ở trẻ sơ sinh. Nếu không điều trị kịp thời, sản phẩm phân hủy của hemoglobin là bilirubin-tăng cao quá mức trong máu, nó sẽ tích tụ trong tổ chức thần kinh giàu lipid gây ra chậm phát triển trí tuệ hoặc tử vong cho trẻ sơ sinh và thai nhi, bác sỹ Thanh Nga cảnh báo.